Vissen op meerval

Meerval record

Een meerval van 150cm was erg zeldzaam en we zeiden nog maar kort geleden tegen elkaar: “Ooit wordt er in Nederland een monster gevangen van 2 meter…” Wie had kunnen denken dat de opkomst van de meerval zo ontzettend snel en spectaculair zou verlopen? Meervallen van 2 meter hebben we ondertussen al geregeld zien passeren en het afgelopen jaar bleef het Nederlands record maar sneuvelen. Op dit moment staat dit record op 227cm en het einde is nog niet in zicht! Volgens veel sport- en beroepsvissers zwemmen er nog veel grotere jongens rond. Het gaat dus goed met de meervalpopulatie! Het aantal vissers dat zich specifiek gaat richten op deze toppredator groeit dan ook met de dag. Gericht op meerval vissen is dan ook allang niet vreemd meer. Vangsten van meerdere exemplaren op een avond zijn zelfs al geen zeldzaamheid meer. De meerval is dus terug van weggeweest en hij komt zijn plaats in ons viswater weer opeisen. De hengelsport in Nederland heeft een nieuwe uitdaging!



Wereldwijd zijn er honderden soorten meerval, maar de meerval waar we het in Nederland over hebben is de Siluris Glanis, oftewel de Europese meerval. De meerval staat helemaal boven in de voedselpiramide. Het is geen kieskeurige eter en eet zowel dood als levend aas. Gezien de afmetingen van de bek is het duidelijk dat een meerval grote prooien aan kan. Hij heeft een uitgebreide menukaart met daarop vis, wormen, slakken, (rivier)kreeften, kikkers, kleine zoogdieren en watervogels. Ondanks de spannende verhalen die wel eens de ronde doen is de meerval ongevaarlijk voor de mens. Hij ziet ons niet als prooi en zal vaak maken dat hij weg komt wanneer hij in de buurt van mensen komt. Meervallen zijn snelle groeiers die vooral in de avonduren en in de ochtend actief zijn. Maar de meerval is ook prima overdag te vangen. Op donkere stekken met veel schaduw aast hij ook overdag, net als in dieper, troebel water. De meerval is geen zichtjager, dat wordt al verraden door zijn opvallend kleine ogen. Het is een vis met baarddraden die volledig bezet zijn met gevoelige receptoren waarmee hij bewegingen feilloos opmerkt. Meervallen kunnen erg groot worden. Er zijn al zoetwatermonsters gevangen van bijna 4 meter en 300 kg zwaar. Opvallend aan de meerval is zijn bouw. Naarmate een meerval groeit wordt hij ook steeds breder. Een meerval van 1.50m kan daardoor gemakkelijk dubbel zo zwaar zijn als een meerval van 1.30m. Dit verschil in gewicht is ook heel erg te merken is tijdens de dril! Omdat we zien dat steeds meer vissen in Nederland deze anderhalve meter grens passeren staan ons dus nog heel wat spectaculaire gevechten te wachten.

Welkome comeback van de meerval

De meerval hoort in Nederland. Botresten van duizenden jaren oud bewijzen dat hij hier altijd al zijn rondjes heeft gezwommen. Heel lang is het echter slecht gegaan met de meerval. Hij bleek gevoelig voor water met veel fosfaatvervuiling en plantte zich minder voort omdat het aantal ondergelopen uiterwaarden jarenlang achteruit is gegaan. Op deze ondiepe uiterwaarden zet de meerval zijn eitjes af en groeien de jonge meervalletjes op. Ze zijn dus erg belangrijk voor een goede meervalstand.
De meerval is in Nederland nooit helemaal weggeweest. In het Haarlemmermeer en in de Westeinderplassen zijn er altijd populaties gebleven en ook zijn er altijd wel incidentele vangsten geweest in onze rivieren. Gelukkig is de meerval momenteel bezig met een sterke comeback, elk jaar nemen de vangstmeldingen toe. Gericht op meervalvissen is een nieuwe tak binnen de hengelsport. Nu hebben we eindelijk iets in Nederland wat een beetje bij “big game” vissen in de buurt komt!

Stekkeuze voor het meervalvissen

De meerval kunnen we vinden in alle grote rivieren en in de meeste wateren die daarmee in verbinding staan. Voor de voorplanting heeft de meerval stromend water nodig, vandaar dat de open water verbinding erg belangrijk is. Bekende stekken zijn bijvoorbeeld de havens, of de diepe gaten die in verbinding staan met de rivier. De meerval is een grote vis die dus erg veel stroming opvangt. Hij heeft daarom een voorkeur voor dieper water met een groot diepteverloop. Op zulke wateren kan de meerval zich terugtrekken in een diepe kuil op de bodem. In kuilen heeft hij minder last van de stroming en kost het hem minder energie om dezelfde plaats te blijven.
Vooral overdag trekt een meerval zich graag terug. Hij is dan vaak te vinden onder uitgeholde oevers, in diepe kolken, tussen de wortels van verzonken bomen, of in rustige rivierarmen. Hij heeft een sterke voorkeur voor zachte modderige bodems. Graag graaft hij zich in deze modder, direct klaar om aan te vallen wanneer een nietsvermoedende prooivis te dicht in zijn buurt komt.
De meerval is zijn hele leven lang lichtschuw en zoekt graag de beschaduwde of donkere plekjes op. Overdag houdt hij zich meestal op nabij de bodem, ze hebben vaak een vaste rustplaats. Dit kan een kuil op de bodem zijn, een plekje onder een steiger of boot, of in de holtes die je vaak vindt onder overhangende oevers.

Meerval Technieken

Gericht op meervalvissen is dus in Nederland tegenwoordig heel goed mogelijk. Het is een gemakkelijke eter die we op veel verschillende manieren kunnen vangen. Grofweg kunnen we de technieken in drie verdelen, het statische meervalvissen, het vissen met kunstaas en het vissen met een kwakhout en teasers. Elke techniek heeft zo zijn voor- en zijn nadelen. Met statisch vissen bedoelen we het vissen met een loodmontage. Als aas kiezen we dan voor pellets op basis van visolie, voor boilies op basis van vismeel of voor een dode aasvis. Ook kunstaasvissers kunnen succesvol de meerval belagen. Omdat de meerval graag op grotere dieptes en op stromend water aast is de keuze van het kunstaas erg belangrijk. Gelukkig is er in de detailhandel tegenwoordig al een ruime keuze in specifiek meerval kunstaas. Kunstaas dat speciaal ontwikkeld is om deze supersportvis te triggeren. Een heel bijzondere manier van meervalvissen is het vissen met een kwakhout en teasers. Voor deze techniek hebben we een (belly)boot nodig en stalen zenuwen! Graag ga ik even wat dieper in op deze verschillende technieken.

Statisch meervalvissen

Meervallen azen graag op de bodem en lusten allerlei aassoorten. Ze zijn daardoor erg goed te vangen met loodmontages en beetmelders. In principe verschilt deze techniek niet veel van de manier waarop veel op karper wordt gevist, alleen de gekozen materialen moeten wat sterker zijn. De hengel voor deze techniek mag wat langer zijn. Met een lengte van 2.70m tot 3.5 meter kunnen we makkelijker het zware aas werpen en kunnen we bovendien een eenmaal gehaakte meerval beter sturen. Natuurlijk moet de hengel sterk zijn. Hij moet het gewicht van het lood en het aas kunnen wegzetten en genoeg body hebben om de zware klappen van een meerval te pareren. Hengels met een testcurve van 5 of 6 lb, of een werpgewicht van 200 tot 400 gram zijn vaak de beste keuze.

De molen moet ook tegen een stootje kunnen. Hij moet genoeg lijn van een redelijke dikte kunnen bevatten en de as moet dik genoeg zijn om grove krachten te kunnen weerstaan. Natuurlijk is de slip ook belangrijk. Deze moet feilloos en zonder haperen ingrijpen op het moment dat een meerval een run neemt. Het type molens dat erg geschikt is voor het meervalvissen is hetzelfde type molens dat we vaak kiezen voor het zwaardere werk op zee.

Bij het statisch vissen kan een vrijloopmolen ook een goede keuze zijn. Dit zijn molens met een aanbeetslip en een gevechtslip. De aanbeetslip geeft gemakkelijk lijn zodat je hengel op de kant blijft, waarna de gevechtsslip het na 1 draai aan de slinger overneemt, zodat het gevecht kan beginnen. Kies wel een degelijk molen van enige formaat, zoals de Penn Slammer Liveliner, of de Penn Spinfisher Liveliner. Als hoofdlijn kunnen we kiezen voor nylon in een behoorlijke diameter. 0.60mm is niet overdreven wanneer we het op serieuze meerval gemunt hebben. Lijnen van deze dikte zijn niet meer soepel en laten zich wat minder fijn werpen, daarom kiezen steeds meer meervalvissers voor een gevlochten lijn. Omdat gevlochten lijnen wat minder schuurbestendig zijn dan nylon, moeten we ook deze niet te dun nemen. Gevlochten lijnen met een diameter van 0.25mm tot 0.40mm zijn een prima keuze. Ga je naar de Ebro of naar de Po? Dan is een diameter van minimaal 0.50mm geen overbodige luxe.

De meerval montage

Passief meervalvissen doen we meestal met een vastloodsysteem. Bij dit systeem kan het loodgewicht niet schuiven, de meerval haakt zich door dit loodgewicht op het moment dat de onderlijn zich strekt. Een karpersysteem werkt prima wanneer we ons aas op de plaats kunnen houden met een loodgewicht tot 200 gram. Hebben we een zwaarder lood nodig dan is het vaak beter om te kiezen voor een speciale meervalleader. Boilies en pellets op visbasis zijn een goed aas, maar ook een dode aasvis kan erg goed werken. De eerste twee vissen we op een hair, oftewel een zijlijntje naast de haak. De meerval zuigt het aas naar binnen waarbij de haak dan vanzelf volgt, niet lang daarna gevolgd door een keiharde run wanneer de haak zich in de meervalbek heeft weten te zetten Bij deze onderlijnen schuiven we het aas met een boilienaald op de hair, waarna we het op de plaats houden met een brede stopper. Deze onderlijnen zijn zelf te knopen, maar ook kant-en-klaar te koop.

Voor het vissen met een dode aasvis hebben we een andere onderlijn nodig. Om de aasvis goed op zijn plek te houden en een goede inhaking te krijgen zijn er dan meerdere haken nodig. Ook wordt er vaak een drijflichaam op deze onderlijnen gebruikt waardoor je aasvis van de bodem wordt gelicht. Hij zal zo eerder door de meerval worden opgemerkt en niet in de rottende bladerlaag op de bodem belanden. MadCat is een merk met erg goede kant-en-klare onderlijnen voor deze visserij.

Meerval vissen met het boeiensysteem

Een bijzonder manier van statisch vissen op meerval is het vissen met een boeiensysteem.
Bij deze manier van vissen hebben we vast punt nodig zoals een boei die goed verankerd ligt.
Aan deze boei maken we een nylon breeklijn met een dikte van ongeveer 0.25mm tot 0.35mm.
Deze nylon lijn maken we daarna vast aan de veel sterkere gevlochten hoofdlijn. Het aas bevestigen aan het einde van de hoofdlijn. Wanneer de breeklijn eenmaal aan de hoofdlijn is geknoopt kunnen we de lijn en de hengel onder spanning brengen. Op het moment dat een meerval het aas neemt zal het breeklijntje knappen waarna de spanning van de lijn schiet en de meerval zichzelf haakt.
Vooral op stromende rivieren is dit een succesvolle manier omdat er maar weinig lijn het water raakt. Zo kunnen we ook op stekken vissen waar de stroming dit anders niet zou toelaten. Nadeel is wel dat we na elke aanbeet de lijn weer aan een nieuwe breuklijn moeten bevestigen. Meestal gaat dit alleen wanneer we een bootje tot onze beschikking hebben. In Spanje en Italie is dit de meest populaire manier van meervalvissen want het boeiensysteem maakt effectief vissen op de meest extreem stromende rivieren mogelijk.

Meervalvissen met kunstaas

De meerval is ook prima aan kunstaas te vangen. Belangrijk is daarbij wel dat we met ons kunstaas in de buurt van de meerval komen natuurlijk. Vooral het wat zwaardere zinkende kunstaas doet het goed, vooral wanneer dit kunstaas ook nog eens een flinke ratel laat horen. De zinkende Screamin Devils hebben bijvoorbeeld al meerdere meervallen op de kant gebracht, maar ook swimbaits kunnen erg succesvol zijn.

Wanneer je de beschikking over een bootje hebt kan slepend vissen ook erg effectief zijn. Kies hierbij pluggen van minimaal 15cm met een behoorlijke diepgang. Belangrijk is dat je in de buurt van de kuilen kunt komen waar de meerval zo graag in ligt te wachten. Speciale meervalspinners doen het ook goed. Deze verzwaarde spinners veroorzaken veel turbulentie waardoor de meerval getriggerd wordt. Zorg wel dat je hengel dit kunstaas aan kan!

Meerval hengel, molen en lijn

Omdat we met redelijk zwaar kunstaas vissen hebben we ook een redelijk zware hengel nodig.
Voor het werpend vissen met kunstaas is een hengel met een lengte van 2.40m tot 2.90m ideaal. Door de wat langere lengte heb je een hefboom waardoor je het zware aas gemakkelijker werpt en de meerval beter kunt sturen tijdens de dril. De molen hoeft niet zo groot te zijn als bij het statisch vissen omdat we bij het kunstaasvissen altijd kiezen voor een gevlochten lijn. Een prima molenmaat is 4000 tot 6000. Kies wel een model met een stevige as want de as heeft het zwaar tijdens een heftige dril. Molens die hier prima voor geschikt zijn zijn bijvoorbeeld de Penn molens en de Okuma molens. Als hoofdlijn vist een gevlochten lijn met een diameter tussen de 0.20mm en 0.25mm vaak het prettigste. De onderlijn die we gebruiken bij het meervalvissen moet natuurlijk in verhouding staan tot de rest van de uitrusting. Een meerval heeft veel kleine tandjes die aanvoelen als grof schuurpapier, de onderlijn moet dit natuurlijk aankunnen.

Je kunt deze onderlijnen kant-en-klaar kopen, maar ook zelf maken. Zorg dat je sterke wartels en spelden gebruikt die minimaal 40kg trekkracht garanderen. Wat de meerval betreft is een onderlijn van 40cm al lang genoeg, maar toch maak ik mijn onderlijnen zelf graag wat langer. Een langere onderlijn kun je veilig vastpakken op het moment dat een meerval uitgeput aan de oppervlakte ligt, bij een gevlochten hoofdlijn kan vastpakken heel vervelend aflopen!

Vissen met een kwakhout en teasers

Wanneer je de beschikking hebt over een boot of bellyboot kun je de meerval op een heel spectaculaire manier bevissen, namelijk met een kwakhout. Een kwakhout is een speciaal gevormd hout waarmee je een klonkend geluid maakt als je ermee op het water slaat. Wat dit geluid nu zo speciaal maakt voor de meerval is nog niet helemaal bekend. De ene visser denkt dat het lijkt op het geluid van een gewonde aasvis, de ander denkt dat het pure nieuwsgierigheid is waardoor de meerval gelokt wordt. Feit is in elk geval dat de meerval op het klonkende geluid afkomt! Bij deze manier van vissen gebruiken we een teaser. Een teaser is een soort inktvis-imitatie met een dreg in het midden die we beazen met 6 tot 10 dikke dauwpieren. De beaasde teaser waaiert verleidelijk wanneer we deze langzaam op en neer bewegen. Bij deze techniek houden we de lijn in de hand en brengen beweging in het aas door slome rukjes aan de lijn te geven. De meerval is gek op dauwpieren en zal graag daarom graag komen knabbelen aan deze traktatie. Omdat je de lijn in je hand hebt voel je dit allemaal erg goed. Wanneer je voelt dat de meerval het aas genomen heeft geef je een ruk om de haak te zetten waarna je direct de lijn uit je handen laat glijden, op dat moment moet de hengel het namelijk overnemen. Het is een hele spannende en directe manier van vissen, vooral omdat je op een fishfinder precies de ontwikkelingen rondom je aas kunt volgen. Ook zonder fishfinder is het mogelijk, maar direct op het beeldscherm kunnen zien wat het effect is van je kwakhout geeft een extra sensatie. Voor deze visserij kun je dezelfde molens en lijn gebruiken als die je zou gebruiken wanneer je met kunstaas op meerval vist. De hengel is echter wel wat bijzonders.

Het ene moment heb je de lijn in je hand en het andere moment moet de hengel het overnemen, hierdoor is het risico dat de lijn om 1 van je ogen wikkelt erg groot met alle gevolgen van dien. Speciaal voor deze techniek zijn inline hengels erg geschikt. Deze hengels hebben een centrale lijndoorvoer waardoor er geen geleideogen nodig zijn.

Tips:
• Neem altijd stevige handschoenen mee. De meerval heeft een stevige kaak vol kleine tandjes waaraan je hem uit het water kunt tillen. Een goede handschoen voorkomt wondjes!
• Neem een lange onthaaktang mee. Een meerval heeft een flinke bek waardoor je soms moeilijk bij de haak kunt komen. Bij een snoek kun je vaak via de kieuwbogen onthaken, bij een meerval kan dit niet! Een lange onthaaktang voorkomt dus vervelende situaties.
• Neem een stuk zeil mee of een speciale meerval onthaakmat. De meerval heeft een slijmlaag die hem gezond houdt, laten wij dus deze slijmlaag beschermen na de vangst.
• Test je slipinstelling goed voordat je begint. De kracht van een meerval moet je serieus nemen, een verkeerd ingestelde slip kan gemakkelijk leiden tot lijnbreuk of erger!
• Het gebruik van een kwakhout lokt de meerval, maar is ook erg herkenbaar. Op water waar erg veel wordt gevist kan het gebruik van een kwakhout soms een averechts effect hebben.